UTRECHT - Houtenaar O.G. Kruijt, vrijwilliger/researcher en bestuurslid van Stichting Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens (NCRM) roept op voor nieuwe aanpak van psychische problemen.

De geschiedenis van de psychiatrie heeft vele duistere bladzijden. Zoals het gebruik van psychiatrie als middel om mensen met een afwijkende politieke mening op te sluiten in Russiche goelags, de betrokkenheid bij de rassentheorieën van de Nazi’s met het beruchte T4 project en de vroegere gewelddadige praktijken zoals de lobotomie, waarbij delen van de hersenen mechanisch werden kapot gemaakt.

Maar volgens Stichting NCRM ligt dat verleden minder ver achter ons dan men vaak denkt.

Een voorbeeld is de elektroshockbehandeling. In de antipsychiatrie-beweging van de jaren ’70 kwam hier al protest tegen. Met name de film ‘One flew over the Cooko’s nest’ (1975) met Jack Nicholson had grote invloed op de acceptatie van deze behandeling. Toch gebeurt het nog steeds. De moderne elektroshockbehandeling ziet er anders uit. Patiënten worden verdoofd en er worden spierverslappers toegediend om te voorkomen dat iemand zichzelf beschadigt. Daarnaast wordt het tegenwoordig niet meer elektroshock genoemd maar ECT. Maar de essentie is hetzelfde, er wordt nog steeds een spanning van meer dan 400 Volt op het hoofd van de patiënt aangesloten, terwijl er absoluut geen goede verklaring is voor de werking van ECT en de wetenschappelijkheid van deze praktijk is onlangs dan ook zeer betwijfeld.

Om enige orde te brengen in het denken en praten over psychiatrische stoornissen stelden een groep psychiaters rond in de jaren ’50 een handboek op, DSM genaamd. Hieraan lag geen goede theorie ten grondslag. En bovendien leidde deze poging tot ordening van verschijnselen niet tot een solide, werkzame theorie; het groeperen van stoornissen in de DSM gebeurt nog steeds d.m.v. een stemming onder aanwezige psychiaters. Bovendien gebeurde er nog wat anders. Psychiaters begonnen in de loop der jaren de namen van de hoofdstukken in het handboek op te vatten als oorzaak van de stoornissen.

Een goed voorbeeld is ADHD. ADHD-achtige verschijnselen hebben diverse oorzaken. Jaren lang (en nog steeds) werd echter gesteld dat een kind de hersenafwijking ADHD “had”, wat gerepareerd zou kunnen worden met een medicijn. Dat medicijn was decennialang de hard drug Ritalin. Stichting NCRM stelt dat ondanks kritiek uit de samenleving nog steeds ca. 100.000 kinderen in Nederland dergelijke middelen gebruiken, ondanks het feit dat kritische behandelaren anders over ADHD zijn gaan denken.

NCRM richt zich, naast over-medicatie en elektroshock, ook op dwangbehandeling binnen de GGZ. Met een rapport, opgesteld door dhr. Kruijt, van oktober 2023 roept Stichting NCRM de minister van VWS en beleidsverantwoordelijken op om de huidige praktijk op het gebied van behandeling in de GGZ in overeenstemming te brengen met op mensenrechten gebaseerde behandeling, onder verwijzing naar publicaties van VN en WHO. Recente jaren heeft de Human Rights Council van de VN met diverse rapporten opgeroepen om de geestelijke gezondheidszorg in overeenstemming te brengen met het Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (Convention on the Rights of Persons with Disabilities, CRPD).

Stichting NCRM ( www.ncrm.nl ) maakt deel uit van het internationale netwerk van Citizen Commission on Human Rights (CCHR), met de focus op overtreding van mensenrechten in de psychiatrie. CCHR, https://www.cchr.org/ , is in 1969 gestart door Scientology (VS), en dr. Thomas Szasz, hoogleraar psychiatrie.